Стрессийн улмаас үүссэн үймээн самууны эмгэг ба үймээн халдлага

 

Стрессийн улмаас үүссэн үймээн самууны эмгэг ба үймээн халдлага

Стрессийн улмаас

Мета гарчиг:
Стрессийн улмаас үүссэн үймээн самууны эмгэг ба үймээн халдлага: Шалтгаан, шинж тэмдэг, оношилгоо, эмчилгээ ба урьдчилан сэргийлэх арга замууд

Мета тайлбар:
Энэ нийтлэл нь стрессийн улмаас үүссэн үймээн самууны эмгэг (үймээн халдлага гэх үймээн халдлага) үүсэх шалтгаан, илрэх шинж тэмдэг, оношилгоо, эмчилгээний арга замууд болон амьдралын хэв маягийн зөвлөгөөг дэлгэрэнгүй танилцуулж, Монголын эмнэлгийн орчинд нийцсэн мэдээллийг агуулсан болно.

1. Оршил

Хэрвээ чи гэнэт “амьсгалын дутагдал, зүрх нь их хурцтай цохилж, би үхэх мэт санагдаж” байх мэдрэмжийг нэг удаа туршиж байвал, энэ нь стрессийн улмаас үүссэн үймээн самууны эмгэг (үймээн халдлага) байж магадгүй. Өдөр тутмын сэтгэлзүйн дарамт, уур хилэн, стресс зэрэг нь тархи, бие махбодын хамтын ажиллагаанд нөлөөлж, гэнэт хүчтэй айдас, мэдрэлийн золиос төрүүлэх боломжтой. Энэхүү нийтлэлээр бид стрессийн улмаас үүссэн үймээн самууны эмгэгийн үзэгдэл, үүсэх шалтгаан, илрэх шинж тэмдгүүд, оношилгоо, эмчилгээ болон амьдралын хэв маягийг хэрхэн сайжруулах талаар дэлгэрэнгүй авч үзнэ.

Үймээн самууны эмгэг

2. Үймээн самууны эмгэг гэж юу вэ?

Үймээн самууны эмгэг гэдэг нь гэнэт, онцгой айдас, зүрхний хүчтэй цохилт, амьсгалын саатал, гара, хөл, нүүрний чичирхийлэл зэрэг хүчтэй мэдрэмжүүдийг төрүүлэх эмгэг юм. Тухайлбал, паникуудын үед:

  • Үймээн халдлага
    гэдэг нь гэнэт зүрхний цохилт хурдан нэмэгдэж, амьсгал дутагдаж, “би үхэх мэт” мэдрэмж төрдөг үйл явцыг илэрхийлдэг.

Энэ эмгэг нь зөвхөн физик өвчнийг заахгүй ч, сэтгэл зүй болон бие махбодын нарийн тэнцвэр алдагдлаас шалтгаалан үүсдэг тул өдөр тутмын амьдралд ихээхэн саад учруулдаг.

Үймээн самууны эмгэг үүсэх

3. Үймээн самууны эмгэг үүсэх шалтгаанууд

Энэ эмгэг үүсэхэд нөлөөлдөг хүчин зүйлсийг дараах байдлаар ангилж болно:

  • Өндөр стрессийн дарамт:
    Ажил, сургууль, гэр бүл, хүн амын дунд тулгарч буй стресс, сэтгэлзүйн дарамт нь тархи ба бие махбодын тогтмол хөдөлгөөнийг тасалдуулж, гэнэт үймээн халдлагыг төрүүлдэг.

  • Нейрохимийн тэнцвэр алдагдал:
    Серотонин, норэпинефрин, GABA зэрэг нейротрансмиттерүүдийн тогтворгүй байдал нь сэтгэл зүйг муутгаж, үймээн халдлага үүсэхэд нөлөөлнө.

  • Генетик болон биологийн үзэгдэл:
    Гэр бүлийн түүх дээр үймээн самууны эмгэг илэрч байсан бол хувь хүн ч ийм эмгэг үүсэх магадлал өндөр байдаг.

  • Бие махбодын эмзэг байдал:
    Угаасаа их кофеин, архи эсвэл хүчилтэй хүнс хэрэглэх нь зүрхний цохилтыг хурцтай болгож, үймээн халдлагыг төрүүлэхэд нөлөөлнө.

  • Бусад эрүүл мэндийн асуудал:
    Хэвтээ, хатуурал, тархи эсвэл бусад эмгэгүүд нь үймээн самууны эмгэгийг төрүүлэхэд нөлөөлж болзошгүй.

эмгэгийн гол шинж тэмдэгүүд

4. Үймээн самууны эмгэгийн гол шинж тэмдэгүүд

Үймээн халдлагын үед илрэх үндсэн шинжүүд:

  • Гэнэт зүрхний цохилтын хурдатгал:
    Зүрх “хэт их” хурцтай цохилж, хүчтэй мэдрэмж төрдөг.
  • Амьсгалын саатал:
    Амьсгал дутагдаж, “амьсгалахдаа хэцүү” мэдрэмж төрдөг.
  • Гара, хөл, нүүрний чичирхийлэл, тэвчээр муутгал:
    Бие махбодын хөдөлгөөн нь огцом чичирч, дархлаа алдагддаг.
  • Өвчинтэй, их айдас төрөх сэтгэл:
    “Би үхэх мэт” эсвэл “Эндээс явах ёстой” гэх мэт гүн айдас мэдрэмж.
  • Өдөр бүр давтагдах дутуу мэдрэмж, санаа зовлон:
    Өмнөх үймээн халдлагын дараа дахин давтагдах айдас, золиос нь өдөр тутмын амьдралд саад учруулдаг.

Оношилгоо болон шалгалт

5. Оношилгоо болон шалгалт

Үймээн самууны эмгэгийг оношлоход дараах арга хэмжээг авдаг:

  • Сэтгэл зүйн үнэлгээ, эмчилгээний түүх:
    Эмч нь эмгэг эхэлсэн хугацаа, ямар нөхцөлд гарч ирсэн, давтамж болон бусад хамтарсан эмгэг (жишээлбэл, айдас, сэтгэл гутрал) зэрэгийг нарийн авч үздэг.

  • Мэргэжлийн сэтгэлзүйн зөвлөл:
    Эмчид хандаж, сэтгэл зүйн байдал, айдас, түгшүүрийг тодорхойлж, шаардлагатай эмчилгээний зөвлөгөө өгдөг.

  • Биеийн шалгалт:
    Зүрхний цахилгаан зураг (ЭКГ), амьсгалын шалгалт болон бусад шаардлагатай эмнэлгийн үзлэгүүдийг хийнэ.

  • Олон улсын оношилгооны шалгуур:
    DSM болон дэлхий нийтлэг оношилгооны шалгуурын дагуу гэрлийн хугацаа, давтамж болон бусад нөхцлийг үнэлнэ.

Эмчилгээ ба менежментийн арга замууд

6. Эмчилгээ ба менежментийн арга замууд

Үймээн самууны эмгэгийг багасгах, эмчлэхэд дараах хослолын эмчилгээний арга замуудыг хэрэглэнэ:

(1) Сэтгэлзүйн эмчилгээ:

  • Когнитив-бихевиораль эмчилгээ (CBT):
    “Үймээн халдлага гарах үед юу болох вэ?” гэсэн сэтгэлгээ, сөрөг бодлыг эерэг, бодитойгоор солих сургалтуудыг хамарна.

  • эмчилгээ:
    Үймээн халдлагыг төрүүлэх нөхцөлүүдийг аажмаар даван туулах замаар айдас, түгшүүрийг бууруулах.

  • И relax болон амьсгалын дасгал:
    Хүнд физик мэдрэмжийг тайлангаар намдахад чиглэсэн амьсгалын хяналт, булчингийн амралтын техникүүдийг хэрэглэнэ.

(2) Эмийн эмчилгээ:

  • Антидепрессантууд (SSRI, SNRI):
    Серотонин болон норэпинефрин зэрэг нейротрансмиттерүүдийн тэнцвэрийг сайжруулж, айдас болон үймээн халдлагын давтамжийг бууруулна.

  • Анти-тревожны эм (Бензодиазепин):
    Богино хугацааны хэрэглээг зөвлөж, хурдан үр дүнтэй боловч эмчийн зааврыг чандлан даган хэрэглэнэ.

  • Бусад туслах эм:
    Хүнд тохиолдолд зүрхний болон амьсгалын үйл ажиллагааг зохицуулах, эсвэл бусад эм, жишээлбэл, кардиопротектор, туслах эмчилгээг хэрэглэнэ.

(3) Амьдралын хэв маяг ба стресс удирдах зөвлөгөө:

  • Тогтмол дасгал хөдөлгөөн, энгийн аэробик дасгалууд:
    Стрессийн гормоныг бууруулах, сэтгэл зүйг тайван болгож, гэрлийн системийг сайжруулахад тусална.

  • Хангалттай, тогтвортой унтах:
    Өдөр бүр 7–8 цаг унтаж, бие махбодын функц болон гормоны тэнцвэрийг хадгалах.

  • Кофеин, архи, хүчилтэй хүнсийг багасгах:
    Эдгээр нь зүрхний цохилтыг хурцтай болгож, үймээн халдлагыг төрүүлэхэд нөлөөлдөг тул хэрэглээг зохицуулна.

  • Стресс удирдах бусад арга замууд:
    Өдөр тутмын бясалгал, йог, сэтгэлзүйн зөвлөгөө авах зэрэг нь айдас, түгшүүрийг удаан хугацаанд багасгахад тусална.

Урьдчилан сэргийлэх зөвлөгөө

7. Урьдчилан сэргийлэх зөвлөгөө

  • Стрессийн эх үүсвэрийг тодорхойлох ба эмчилгээний зөвлөгөө авах:
    Ажил, сургууль, гэр бүл, хүний харилцааны асуудлыг нарийн авч үзэн, мэргэжлийн зөвлөгөө, эмчилгээний арга замыг хэрэгжүүлээрэй.

  • Өдөр тутмын сэтгэл зүйг сайжруулах:
    Бясалгал, амьсгалын дасгал, йог зэргийг өдөр тутамын зуршил болгож, сэтгэл зүйг тайван байлгах.

  • Нийгмийн болон гэр бүлийн дэмжлэгийг хангах:
    Найз нөхөд, гэр бүлийн хүмүүсийн дэмжлэг нь сэтгэл санааг сэргээж, эмгэгийг удаан хугацаанд багасгахад тусална.

  • Мэргэжлийн эм, сэтгэл зүйчтэй яаралтай зөвлөлдөх:
    Хэрэв үймээн халдлага давтамж ихэсч, өдөр тутмын амьдралд саад учруулж байвал мэргэжлийн зөвлөгөө авах нь чухал.

8. Дүгнэлт

Стрессийн улмаас үүссэн үймээн самууны эмгэг ба үймээн халдлага нь бие махбод болон сэтгэл зүйд гэнэтийн, хүчтэй айдас, зүрхний хурц цохилт, амьсгалын саатал болон их хэмжээний мэдрэмжүүдийг төрүүлдэг. Хэрэв чи эсвэл танай ойрын хүн гэнэт айдас, дутуу мэдрэмж, зүрхний хурц цохилт болон амьсгалын саатлын мэдрэмжийг давтан туршиж байвал, энэ нь зөвхөн “сэтгэлээр ядарсан” биш, эмчилгээ шаардсан нөхцөл байж болно. Зөв сэтгэлзүйн эмчилгээ, эмийн эмчилгээ, амьдралын хэв маягийн зөв зохистой засваруудыг хэрэгжүүлснээр үймээн халдлагыг удаан хугацаанд багасгаж, өдөр тутмын амьдралын чанарыг дээшлүүлэх боломжтой.

Монголын эмнэлгийн систем болон туршлагатай мэргэжилтнүүдийн зөвлөгөөг дагаж, өөрийгөө хамгаалах арга хэмжээг үргэлж сахиж, сэтгэл санаагаа тайван байлгахыг зөвлөж байна.

Комментарии

Отправить комментарий