Булчингийн үрэвсэл (Миозит) – Шалтгаан, шинж тэмдэг, эмчилгээ, урьдчилан сэргийлэх арга

 

Булчингийн үрэвсэл (Миозит) – Шалтгаан, шинж тэмдэг, эмчилгээ, урьдчилан сэргийлэх арга

Булчингийн үрэвсэл гэж юу вэ

1. Булчингийн үрэвсэл гэж юу вэ?

Булчингийн үрэвсэл буюу миозит (Myositis) нь булчинд архаг үрэвсэл үүсч, булчингийн хүч суларч, өвдөлт мэдрэгддэг өвчин юм. Ихэнх тохиолдолд дархлааны тогтолцооны гажиг буюу аутоиммун урвал үүссэнээс болж гардаг. Зарим тохиолдолд вирусын халдвар эсвэл бусад аутоиммун өвчний улмаас хүндэрч болно.

Булчингийн үрэвслийн төрлүүд

2. Булчингийн үрэвслийн төрлүүд

🟠 Олон булчингийн үрэвсэл (Polymyositis)

  • Гадаад хүчин зүйлгүйгээр булчингийн сулрал үүсдэг.
  • Гол төлөв их биеийн төв хэсгийн булчингууд (гар, хөл, нуруу орчим) гэмтдэг.
  • 40-50 насны эмэгтэйчүүдэд түгээмэл тохиолддог.

🟣 Арьс-булчингийн үрэвсэл (Dermatomyositis)

  • Булчингийн үрэвсэлтэй зэрэгцэн арьсанд өвөрмөц тууралт, улайлт гардаг.
  • Нүүр, хүзүү, гар, хөл дээр ягаан, улаавтар тууралт гарах нь түгээмэл.
  • Хүүхэд болон насанд хүрэгчдэд тохиолдож болно.

🟢 Оролцогч биетэй булчингийн үрэвсэл (Inclusion Body Myositis, IBM)

  • Ихэвчлэн 50-аас дээш насныханд илэрдэг.
  • Гар, бугуй, хөлийн булчин суларч, суулт үүсдэг.
  • Залгихад хүндрэлтэй болох (залгиурын булчин гэмтэх) тохиолдол элбэг.

Булчингийн үрэвслийн гол шалтгаанууд

3. Булчингийн үрэвслийн гол шалтгаанууд

✅ Аутоиммун хариу урвал – Дархлааны систем булчингийн эд эсийг дайсан мэт үзэж, өөрөө устгаж эхэлдэг.
✅ Вирус, нянгийн халдвар – Зарим тохиолдолд вирусын халдвар (HIV, ханиад, гепатит) булчингийн үрэвсэл үүсгэж болно.
✅ Генетик хүчин зүйл – Өв залгамжлах магадлалтай.
✅ Бусад аутоиммун өвчинтэй хавсарсан тохиолдол – Жишээ нь: Чонон яр (SLE), Ревматойд артрит, Шогрений хам шинж, Системийн склероз зэрэгтэй хамт илэрч болно.

Шинж тэмдгүүд

4. Шинж тэмдгүүд

🟡 Булчингийн сулрал – Гар, хөл, их биеийн булчингууд улам суларч, өдөр тутмын үйлдлүүд хийхэд хэцүү болох (сууж босох, шатаар өгсөх, ачаа өргөх).
🟡 Булчингийн өвдөлт, ядаргаа – Булчин шархиран өвдөх, амархан ядардаг болох.
🟡 Арьсны тууралт (Хэрэв арьс-булчингийн үрэвсэл бол) – Ягаавтар тууралт, хөхөрсөн мэт арьсны өнгө, хавдар гарах.
🟡 Залгих хүндрэл (IBM хэлбэрийн үед) – Хоол, ус уухад бэрхшээлтэй болох.
🟡 Уушгины хүндрэл – Зарим хүмүүст амьсгалахад хүндрэлтэй болох (уушгины булчинд нөлөөлсөн үед).

Булчингийн үрэвслийг хэрхэн оношлох вэ

5. Булчингийн үрэвслийг хэрхэн оношлох вэ?

📌 Цусны шинжилгээ

  • Булчингийн гэмтлийн маркер (CK, Aldolase) – Булчингийн эд гэмтэх үед эдгээр ферментүүд нэмэгддэг.
  • Аутоантибоди шинжилгээ – Булчингийн аутоиммун өвчинтэй холбоотой эсрэг биетүүдийг илрүүлнэ.

📌 Булчингийн цахилгаан бичлэг (EMG)

  • Булчингийн цахилгаан дамжуулалтын хэмнэл өөрчлөгдсөн эсэхийг шалгана.

📌 Булчингийн MRI дүрслэл

  • Булчингийн үрэвсэл, гэмтэл хэр ноцтойг тодорхойлох.

📌 Булчингийн эдийн шинжилгээ (биопси)

  • Булчингийн эдээс дээж авч арьсны үрэвсэл, эдийн гэмтлийг оношлох.

Булчингийн үрэвслийн эмчилгээ

6. Булчингийн үрэвслийн эмчилгээ

🟠 Стероид эмчилгээ (Кортикостероид)

  • Булчингийн үрэвслийн гол эмчилгээ бөгөөд үрэвслийг дарж, өвдөлт бууруулна.
  • Удаан хугацаанд хэрэглэх тохиолдолд ясны сийрэгжилт, жин нэмэгдэх, сахарын түвшин нэмэгдэх зэрэг гаж нөлөө үүсч болзошгүй.

🟣 Дархлаа дарангуйлах эмчилгээ

  • Метотрексат, Азатиоприн зэрэг дархлааны хариу урвалыг бууруулах эмүүдийг хэрэглэнэ.
  • Стероид хэрэглээг багасгахын тулд хавсарч хэрэглэнэ.

🟢 Физик эмчилгээ, хөдөлгөөн засал

  • Гүйлт, хүнд ачаалалтай дасгал хийхгүй байх.
  • Булчингийн уян хатан байдлыг хадгалах дасгалууд хийх.

🔴 Хүндэрсэн тохиолдолд – Иммуноглобулин (IVIG) тариа хэрэглэнэ.

Урьдчилан сэргийлэх ба өдөр тутмын менежмент

7. Урьдчилан сэргийлэх ба өдөр тутмын менежмент

💪 Хөнгөн дасгал – Булчин сулрахгүй байхад тусална. Гэнэт өндөр ачаалал өгөхөөс зайлсхийх.
🥗 Зөв хооллолт – Уургийн өндөр агууламжтай хоол хүнс, витамин D, Омега-3 зэрэг нэмэлт тэжээл хэрэглэх.
🛌 Сайн амрах, стрессээс зайлсхийх – Булчингийн үрэвсэлтэй хүмүүст стресс, нойргүйдэл маш хортой.
🏥 Тогтмол хяналт – Оношлогдсон бол тогтмол шинжилгээ хийлгэх (цусны шинжилгээ, MRI, EMG).

Булчингийн үрэвсэл бүрэн эдгэрэх үү

8. Түгээмэл асуулт (FAQ)

📌 Булчингийн үрэвсэл бүрэн эдгэрэх үү?
– Одоогоор булчингийн үрэвслийн бүрэн эмчилгээ байхгүй боловч, стероид болон дархлаа дарангуйлах эмчилгээ хийвэл өвчний явцыг хяналтанд байлгаж болно.

📌 Зүрх, уушгинд нөлөөлж болох уу?
– Тийм. Зарим төрлийн миозит нь амьсгалын булчинд нөлөөлж, амьсгалахад хүндрэлтэй болгодог.

📌 Хүүхдэд илрэх үү?
– Сийвэнгийн булчингийн үрэвсэл (Juvenile Dermatomyositis) хэмээх хүүхдэд илэрдэг хувилбар байдаг.

📌 Булчингийн үрэвсэлтэй бол дасгал хийж болох уу?
– Тийм, гэхдээ хэт ачаалал өгөхгүй байх хэрэгтэй.

Комментарии

Отправить комментарий